Industrieel slagveld in Monteponi

150 jaar zinkverwerking heeft zijn sporen nagelaten in het Italiaanse Monteponi: de aarde kleurt rood en de heuvelflanken zijn gegarneerd met ruïnes van de Miniera di Monteponi.

23 december 2019

Industrieel erfgoed om duimen en vingers bij af te likken. De "miniera di Monteponi" was dan ook een klepper: sinds 1850 werden hier allerlei mineralen uit de grond gewrikt om te verwerken tot lood en zink.

De wasserijen, mijngebouwen, chemische fabrieken en smelterijen zijn opgetrokken in een amalgaam van neoklassieke en eclectische architectuur. Niet dat je daar vandaag nog veel van ziet: de hele fabriek ligt in puin, op de gerenoveerde directeurswoning en mijnput Sella na.

Elektrolysefabriek

De uitbreiding en modernisering van de mijn ging door tot in 1920, met de bouw van een elektrolyse- en zwavelzuurfabriek.

De onzuivere zinkoxide wordt opgelost in zwavelzuur, waarna er zinkmetaal uit gewonnen wordt via elektrolyse, een nieuwe vondst uit begin 20ste eeuw.

Vanaf de jaren 30 zakte Monteponi langzaam maar zeker weg, ondanks een korte heropflakkering in de jaren '50. Het fuseerde in 1962 met de mijn van Montevecchio om kosten te besparen. Niet dat het veel hielp: veel gebouwen werden ontmanteld en afgebroken.

Pauselijk bezoek

De mijn beleefde in 1985 nog een laatste orgelpunt toen paus Johannes Paulus II op bezoek kwam: "Jullie werk vertegenwoordigt een traditie die eeuwen teruggaat, omdat de bodem van jullie eiland zo'n specifieke rijkdom verbergt."

Hij daalde 200 meter onder de grond af om de mijnwerkers te begroeten en een Mariabeeld te zegenen.

De pauselijke zegening ten spijt sloot de mijn in 1995 definitief de poorten.

Dakloos

Nu ligt de hele fabriek aan diggelen. Geen dak is nog heel omdat al het asbest verwijderd werd, wat de gebouwen blootstelt aan alle capriolen van het weer. Geen wonder dat veel constructies instortten.

Dal

Ook in het dal van Monteponi liggen resten uitgestrooid van de fabriek. Rijd je langs de SS126 Iglesias binnen, dan passeer je onder meer de "Laveria Mameli".