Industrieel erfgoed

Tot halfweg de 20ste eeuw stootte je in elke stad op een gasmeter. Nu zijn die metalen skeletten grotendeels verdwenen uit het straatbeeld.

Chemiebedrijf Kuhlmann in de Gentse haven ging in 2009 op de fles, net geen 100 jaar na zijn oprichting.

Een industrieterrein dat sinds midden de 19de eeuw een van de oudste gasfabrieken van België huisvestte, wordt vertimmerd tot een nieuwe stadswijk in Gent.

Chemiewerk Rüdersdorf ziet het levenslicht in 1899 als een cementfabriek vlakbij de kalkgroeves van de stad.

De toekomst van een deel van de vervallen kolenwasserij van Beringen staat op het spel.

Oude terrils beklimmen en industrieel erfgoed verkennen tijdens een 23 kilometer lange wandeltocht door Charleroi: dat kan met 'la Boucle Noire', een aftakking van het mijnwerkerspad GR412.

Twee metalen schachtbokken verheffen zich boven de rijhuizen langs de Rue de Marcinelle in Charleroi.

In het gat van pluto rees in 1938 de stad Carbonia op. Een treffender naam was moeilijk te bedenken: alles stond hier in het teken van de steenkoolmijn, het eerste dat je ziet als je de stad binnenrijdt.

Een 941 meter lang aquaduct strekt zich uit over de vallei van Alcântara in de Portugese hoofdstad Lissabon.

De bakstenen torens van maalderij Dossche flankeren de boorden van de Leie in Deinze. Tot 2019 werden er bakkerijgrondstoffen geproduceerd.

In de Antwerpse haven is de afbraak van de betonnen graansilo van het SAMGA-complex volop bezig.

Langs het Verbindingskanaal in Gent rees eind 19de eeuw een bakstenen complex uit de grond waar graan vermalen werd.

Wie Ninove zegt, zegt lucifers. De Ninovieters waren de belangrijkste lucifermakers van België en wie geen stekskes maakte, ging aan de slag in de textielindustrie langs de Dender of pendelde naar de Borinage.

De Dender stort je van een industrieel landschap in Aalst vol textielfabrieken, mouterijen en silo's tot in een groene oase waar ophaalbruggen en sluizen de cadans aangeven.

De vroegere touwslagerij 'Filature & Corderie de Hamme' opende tijdens Open Monumentendag voor een laatste keer zijn deuren voor het grote publiek.

Een geniale uitvinder maakte van Zwevezele het epicentrum van de talonindustrie. Zijn naam? Marcel Muylaert.

Het heeft veel weg van een stukje ongerepte natuur maar schijn bedriegt: op een groene heide langs het kanaal werd in 1912 de Fours à Coke de Vilvorde uit de grond gestampt.

Van de cokesfabriek Alma in het Duitse Gelsenkirchen zijn alleen de administratieve gebouwen behouden, toch herken je er nog de hand in van industriearchitect Fritz Schupp.

In 1993 is de cokesfabriek "Kokerei Zollverein" al aan het einde van zijn Latijn: de staalcrisis van de jaren 90 doet de vraag naar cokes wegsmelten.

De cokesfabriek Schwelgern, opgetrokken in 2003 langs de Rijn in Duisburg, is een van de modernste, milieuvriendelijkste en grootste cokesfabrieken ter wereld.

Wie Ninove zegt, zegt lucifers. De Ninovieters waren de belangrijkste lucifermakers van België en wie geen stekskes maakte, ging aan de slag in de textielindustrie langs de Dender of pendelde naar de Borinage.

Een houten deur met daarboven het Belgische wapenschild en de leuze 'L'Union fait la Force' verbergt het koninklijk salon, een afzonderlijke wachtruimte voor de koning in het station Brussel-Centraal.

Het dorpsgezicht van Erpe-Mere veranderde in 1876 voorgoed met de aanleg van spoorlijn 82 tussen Aalst en Ronse, een van de drie lijnen waarmee de landelijke gemeente is doorzeefd. Plots verschenen stations, sporen en bruggen tussen de velden.

Het Oost-Vlaamse Lede werd op 1 mei 1856 uit zijn slaap gewiegd met de opening van spoorlijn 50 tussen Brussel en Gent. Voortaan was de landelijke gemeente 'op slechts een stoomwolk van Brussel verwijderd' en dat lokte industrie, arbeiders en een koninklijke stichting naar Lede.

John Cockerill (en de rest van zijn familie) joegen België, Nederland, Pruisen en Frankrijk begin 19e eeuw het tijdperk van de industriële revolutie in. In het straatbeeld van Seraing en Brussel duiken nog verschillende beelden op die de 'vader van de arbeiders' eert.

240 meter lang en 12 meter hoog is deze massieve blok beton. Ooit vormde het de voorraadkast met ertsen en steenkool voor de staalfabriek Schalker Verein, nu liggen er zonnepanelen op het dak ervan.

Met de dynamitering van hoogoven 6 is een van de laatste restanten van de Luikse staalindustrie uit het straatbeeld gewist.

In Rampskapelle bij Nieuwpoort rees in 1905 een baksteenfabriek uit de grond die vier jaar later in handen kwam van 'Céramiques et Briqueteries Mécaniques du Littoral'.

De flank van het bos van Cul du Mont is bezaaid met ruïnes van de leisteengroeve Linglé.

Het Supramontegebergte in Sardinië is niet alleen bezaaid met sporen van onze voorouders uit het Mesolithicum en het Neolithicum, ook de moderne mens heeft er zijn stempel gedrukt.

Eeuwenlang klopten en boorden steenhouwers leistenen los in de steengroeves van Wales, zoals in Dinorwic. Dit was ooit de tweede grootste leisteengroeve ter wereld.

Wie Ninove zegt, zegt lucifers. De Ninovieters waren de belangrijkste lucifermakers van België en wie geen stekskes maakte, ging aan de slag in de textielindustrie langs de Dender of pendelde naar de Borinage.

Het Waasland was ooit een broeinest van scheepswerven. De laatst actieve werf, de Chantier Naval de Rupelmonde, sloot in 1996 de deuren.

Een jaar of tien geleden stonden ze er zo bij, de drie loodsen aan de Voorhavenkaai. Intussen zijn ze een voor een opgeknapt.

Na jarenlang verzet is de afbraak begonnen van de Pont des Trous in Doornik: een militaire rivierbrug van eind 13de eeuw boven de Schelde.

In het leeggelopen havengebied rond de Gentse havendokken is sinds 2004 een stadsvernieuwingsproject op gang getrokken.

Langs het oude Handelsdok in Gent vind je nog een 150 meter lange, betonnen zandbak.

Het is stil in de oude haven van Gent. Het was ooit anders: tot in de 20ste eeuw vormden de Oude Dokken het hart van de Gentse haven en domineerde een tiental havenkranen de skyline.

Langs de oevers van de Scheldekaai in Antwerpen troepen een tiental havenkranen samen: ze vormen de grootste (museale) verzameling havenkranen ter wereld.

Wales' grootste optische telescoop stond sinds de jaren 90 aan de kustlijn van Swansea. Maar toen de gemeente de huur verhoogde, was het gedaan met naar de sterren te kijken.

Een 5 meter dikke, betonnen koepel beschermt het door dwangarbeiders in 1943 uitgegraven onderaardse complex voor de opslag en lancering van Duitse V2-raketten.

Van september 1944 tot maart 1945 vuurden de Duitsers in een wanhoopspoging meer dan 3000 V2-raketten af op Londen en Antwerpen.

Diep verstopt in de bossen van Eperlecques bouwde het Duitse leger tijdens de Tweede Wereldoorlog een montage- en lanceerbasis voor V2-raketten. 

De 1,5 kilometer lange start- en landingsbaan van de luchthaven van Tortoli-Arabatax eindigt op luttele meters voor het strand van San Gemiliano.

Voormalige militaire luchthaven van de Britse luchtmacht in het Duitse Wildenrath.

De Duitse luchtmacht ontwikkelt in de Tweede Wereldoorlog een onbemande vliegende bom, beter bekend als de V1 (Vergeltungswaffe).

Van september 1944 tot maart 1945 vuurden de Duitsers in een wanhoopspoging meer dan 3000 V2-raketten af op Londen en Antwerpen.

Luttele maanden voordat de Eerste Wereldoorlog uitbrak, begon de elektriciteitscentrale van Langerbrugge stroom te produceren 'om de omliggende gemeenten met het elektrisch licht te begiftigen'.

De geïmproviseerde parkeerplaats en afvalberg aan Rue Mabotte in Jemeppe-sur-Meuse doen niet meteen vermoeden dat er op deze plaats exact driehonderd jaar geleden geschiedenis werd geschreven.

De Gentse gasfabriek werd in de jaren 1950 uitgebreid met een modernistische machinehal en ketelhuis van de hand van architect Georges Bontinck.

Stroom voor de elektrische tram, straatverlichting en fabrieken in en rond Lissabon: de thermoelektrische centrale van Tejo vormde een belangrijke hoeksteen voor de ontwikkeling van de Portugese hoofdstad Lissabon.

Met de sluiting van de ijzeren schachtbok van Saint-Quentin in 1971 kwam ook een einde aan de ontginning van leisteen in het Franse Rimogne.

De broers Charles James en John Cockerill vingen in 1825 een concessie van de Nederlandse koning Willem I om in Plombières op zoek te gaan naar looderts.

150 jaar zinkverwerking heeft zijn sporen nagelaten in het Italiaanse Monteponi: de aarde kleurt rood en de heuvelflanken zijn gegarneerd met ruïnes van de Miniera di Monteponi.

De neomiddeleeuwse wasserij van Lamarmora beklimt de steile kustwanden van Masua in Sardinië.